.svg)
آخرین جزئیات درباره قطع یارانه نقدی؛ چه کسانی مشمول حذف هستند؟
دولت با معرفی شاخص جدید «خرید خرد»، معیار قطع یارانه نقدی خانوارها را تغییر داد. اگر میانگین هزینه خرید و اجاره خانوارهای سه‌نفره ماهانه از ۵۰ میلیون تومان بیشتر باشد، یارانه نقدی آنها در خطر حذف قرار دارد.
به گزارش پارسینه به نقل از اقتصاد ایرانی، بر اساس اطلاعیه رسمی، یارانه خانوارهای سه‌نفره‌ای که میانگین خرید و اجاره‌بهای ماهانه‌شان بیش از ۵۰ میلیون تومان باشد، در معرض حذف قرار می‌گیرد. هدف دولت از این اقدام، بهبود دقت در دهک‌بندی یارانه نقدی و شناسایی دقیق‌تر خانوارهای پردارآمد است. در این طرح جدید، شیوه قطع یارانه از مدل سنتی مبتنی بر درآمد به فرآیندی که بر اساس هزینه‌های واقعی خانوار شکل گرفته، تغییر داده شده است. با این تغییرات، طبق تحلیل کارشناسان ممکن است قشر متوسط جامعه دچار شوک شود.
معیارهای حذف یارانه نقدی
در نسخه جدید دهک‌بندی خانوارها، اطلاعات و داده‌های اقتصادی از سامانه‌های مرتبط با امور بانکی و شناسایی دارایی‌ها بررسی می‌شود. معیارهای اصلی برای قطع یارانه نقدی به شرح زیر هستند:
۱. سرانه هزینه ماهانه
هرگاه هزینه ماهانه هر عضو خانوار بیش از ۱۰ میلیون تومان باشد، خانوار در دهک پردارآمد قرار گرفته و یارانه آنها قطع می‌شود. این رقم شامل هزینه‌های خوراک، حمل‌ونقل، درمان، آموزش و سایر نیازها است. با این وجود، محدودیت‌های خاصی برای هزینه‌های مسکن وجود دارد که نقدهایی بر آن وارد شده است.
۲. تراکنش‌های مالی و حساب بانکی
فعالیت مالی بالا در حساب‌های بانکی، داشتن سپرده‌های زیاد و معاملات پرتکرار به عنوان معیاری برای شناسایی خانوارهای پردارآمد استفاده می‌شود.
۳. مالکیت دارایی‌ها و سفر خارجی
خانوارهایی که مالک خودروهای لوکس ، یا چندین دارایی سرمایه‌ای مانند طلا، ارز یا ملک هستند، در معرض حذف یارانه قرار دارند. همچنین، سفر خارجی (شخصی یا خانوادگی) به عنوان یکی از معیارهای مستقیم دهک‌بندی در نظر گرفته شده است.
۴. وضعیت سکونت و ملکی
داده‌ها نشان می‌دهد هزینه مسکن بخش عمده‌ای از مخارج خانوار در کشور، و به‌ویژه در کلان‌شهرها را تشکیل می‌دهد؛ با این وجود، مالکیت ملک یا اجاره‌نشینی در فرآیند دهک‌بندی نقش کلیدی ندارد. همین امر باعث شده خانوارهایی که به دلیل اجاره‌بهای بالا تحت فشار اقتصادی قرار دارند، در دسته پردرآمدها قرار گیرند و یارانه شان حذف شود.
معیارهای تازه برای قطع یارانه
افزودن شاخص «خرید خرد» برای شناسایی دهک‌های پردرآمد
تصمیم جدید دولت برای حذف یارانه نقدی یک شاخص نوین به نام «خرید خرد » را معرفی کرده است؛ شاخصی که با هدف ساده‌سازی ارزیابی اقتصادی خانوارها و شناسایی بهتر دهک‌ها به کار می‌رود. در این فرآیند، خانوار سه‌نفره‌ای که میانگین ماهانه خرید خرد و اجاره‌بها در شش ماه آخر بیش از ۵۰ میلیون تومان باشد، از فهرست دریافت‌کنندگان یارانه حذف می‌شود.
تعریف و نحوه محاسبه خرید خرد
شاخص جدید «خرید خرد » به گونه‌ای طراحی شده که شامل تراکنش‌های روزمره خانوارها از طریق کارت‌خوان‌های فروشگاهی می‌شود. این خریدها شامل معاملات عادی روزانه نظیر خرید مواد غذایی، خدمات حمل‌ونقل، نانوایی، سوپرمارکت و دیگر اقلام می‌شوند.
طبق روش محاسبه، حداکثر خرید خرد ماهانه هر فرد نباید بیش از ۱۰ میلیون تومان باشد. به این ترتیب، سقف تعیین‌شده برای یک خانوار سه‌نفره معادل ۳۰ میلیون تومان در ماه است. در صورتیکه مجموع خریدها و اجاره‌بها در شش ماه پیشین به‌طور متوسط از مرز ۵۰ میلیون تومان ماهانه عبور کند، آن خانوار به‌عنوان پردرآمد شناسایی شده و یارانه آن متوقف می‌شود.
تغییر تمرکز از درآمد به هزینه
به گفته کارشناسان اقتصادی ، یکی از دشواری‌های دولت در گذشته، عدم شفافیت در ثبت درآمدها بوده است. با توجه به ویژگی‌های خاص مشاغل غیررسمی، بسیاری از درآمدها در سیستم مالیاتی ثبت نمی‌شده است. در نتیجه، دولت تصمیم گرفته است که به جای تمرکز بر درآمد، بر مصرف یا هزینه‌های خانوار تاکید کند.
با این شیوه، شاخص «خرید خرد » می‌تواند دیدگاه واقعی‌تری از وضعیت اقتصادی ارائه داده و در تخصیص یارانه نقدی و شناسایی دهک‌های بالاتر مؤثرتر باشد.
مزیت میانگین شش‌ماهه در ارزیابی اقتصاد خانوار
روش‌های پیشین گاهی معیارهای کوتاه‌مدت مثل داده‌های یک ماه را مد نظر قرار می‌دادند، که منجر به خطا در تعیین دهک‌ها می‌شد. اما در طرح جدید، از میانگین شش‌ماهه خرید و اجاره‌بها استفاده می‌شود تا مانع از حذف اشتباه یارانه‌ها شود. این تصمیم به عدالت بیشتر و ارزیابی دقیق‌تر وضعیت اقتصادی خانوار کمک می‌کند و به ویژه برای خانوارهایی با هزینه‌های موقتی یا فصلی مفید خواهد بود.
آمار حذف یارانه نقدی
بر اساس اعلام سازمان هدفمندی، تا پایان تابستان ۱۴۰۴، یارانه نقدی بیش از ۸ میلیون نفر قطع شده است و پیش‌بینی می‌شود این رقم تا پایان امسال به ۱۸ میلیون نفر برسد.
برنامه دولت بر این اساس است که منابع آزاد شده از قطع یارانه پردرآمدها به اقشار آسیب‌پذیر تخصیص یابد و به افزایش کمک‌های معیشتی این گروه اختصاص داده شود.
روش‌های ثبت اعتراض به قطع یارانه نقدی
برای خانواده‌هایی که به‌دلایل مختلف با حذف یا تغییر دهک‌بندی یارانه مواجه شده‌اند، سامانه اعتراض در وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی به آدرس زیر دسترس قرار دارد:
آدرس سامانه: hemayat.mcls.gov.ir
کافی است کد ملی سرپرست خانوار و شماره تلفن همراه ثبت‌شده او وارد شود و مراحل مربوط به ثبت اعتراض انجام گردد.
چگونه دهک‌بندی خانوار خود را بررسی کنیم؟
وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی اعلام کرده است که چهار روش برای استعلام دهک اقتصادی خانوارها وجود دارد:
۱. سامانه حمایت
با ورود به سامانه حمایت معیشتی (hemayat.mcls.gov.ir) و تکمیل مراحل مورد نظر، متقاضیان می‌توانند دهک‌بندی اقتصادی خانوار خود را مشاهده کنند.
۲. کد دستوری USSD
تلفن همراه خود را بردارید و با واردکردن کد دستوری #کدملی۴۳۸۵۷۴ وضعیت یارانه نقدی خود را بررسی نمایید.
۳. تلفن گویای وزارت رفاه
می‌توانید با تماس به شماره‌های ۰۲۱-۶۳۶۹ یا ۰۲۱-۶۳۶۹۰۹۲۰ اطلاعات مربوط به دهک اقتصادی خانوار خود را دریافت کنید.
۴. مراجعه به دفاتر پلیس +۱۰
با همراه داشتن کارت ملی، به یکی از دفاتر پلیس+۱۰ مراجعه کرده و اطلاعات دهک‌بندی خود را به‌دست آورید.
دیدگاه کارشناسان و اهمیت بازنگری در طرح حذف یارانه
طبق بررسی کارشناسان، استفاده از شاخص خرید خرد در فرآیند دهک‌بندی می‌تواند به ارتقاء دقت و واقعی‌سازی این سیستم کمک کند؛ گرچه احتمال بروز خطا و تأثیرات منفی همچنان باقی است.
خانواده‌های متوسط ممکن است به دلیل هزینه‌های غیرمعمول مانند اجاره‌های بالا ، در دهک پردرآمد قرار گیرند و مشمول حذف یارانه شوند، در حالی که توان واقعی آنها کمتر است.
متخصصان تأکید دارند که ضرورت دارد دولت بیش از پیش به اعتراضات شهروندان رسیدگی کرده و فرآیند بازبینی را بهبود بخشد تا عدالت در ارائه یارانه نقدی رعایت گردد.
ارسال نظر